Động thổ là một nghi thức cúng bái từ xa xưa, được sử dụng khi muốn thay đổi hoặc di dời trên một mảnh đất. Có nhiều hoạt động được xem là động thổ, bao gồm xây dựng, sửa chữa nhà, làm đường và thi công các công trình cấp cao. Mỗi mảnh đất đều có thổ địa riêng, và khi tác động vào đất đó, việc cúng bái động thổ là điều cần thiết để tránh mang lại tai họa và rủi ro.
Nghi thức động thổ không chỉ tồn tại ở Việt Nam, mà còn có nguồn gốc từ thời vua nhà Hán ở Trung Quốc. Ban đầu, nghi thức này được áp dụng nhằm tạ ơn trời đất đã mưa thuận gió hòa, giúp cuộc sống trở nên ấm no. Khi các nghi lễ tín ngưỡng được công nhận, mọi ảnh hưởng lên đất đai đều được coi là động thổ. Người xây dựng hay sửa sang nhà cửa tin rằng, lễ động thổ sẽ giúp công việc thuận lợi và không ảnh hưởng đến phong thủy của mảnh đất đó.
Ý nghĩa của việc động thổ
Nghi thức động thổ không chỉ đơn giản là một hình thức cúng bái, mà còn là niềm tin vào sự tồn tại của các vị thần thổ địa cai quản. Động thổ cũng có khả năng gây biến đổi long mạch, vì vậy nó đóng vai trò quan trọng đối với chủ nhân của mảnh đất.
Vận trình phong thủy của ngôi nhà
Một ngôi nhà khi xây dựng sẽ có linh khí và thần linh bảo vệ. Dù có phần hơi mê tín, nhưng từ góc nhìn phong thủy, linh khí là yếu tố quan trọng giúp người ở có nhiều may mắn và thăng tiến tốt hơn. Phong thủy trong một mảnh đất không cố định và có thể thay đổi khi bị tác động. Các cụ xưa đã nói rằng, khi muốn thay đổi điều gì đó, cần xin phép thần linh. Các công trình xây dựng không được cúng bái vô cớ hoặc khi không cẩn thận trong nghi thức động thổ có thể gây ra tai nạn hoặc sụt lún.
Nghi thức động thổ được truyền đời và sử dụng trong mọi vùng miền, dựa trên quan sát thực tế và kinh nghiệm của tổ tiên. Khi cúng bái và làm lễ động thổ, mảnh đất sẽ bị hạn chế mất mát về phong thủy nếu cần được cải tạo hoặc xây dựng lại. Hơn nữa, động thổ cũng giúp khai thông và mở thêm vận khi cho chủ nhà, đặc biệt nếu mảnh đất đó là địa linh nhân kiệt. Ngoài ý nghĩa phong thủy, nghi lễ động thổ cũng mang trong nó một phần văn hóa lâu đời.
Văn hóa
Văn hóa là một tín ngưỡng và nét đặc sắc truyền đời của mỗi dân tộc. Động thổ trước kia được coi là một lễ tạ ơn trời đất khi cuộc sống được no ấm. Dù đã thay đổi thành một nghi lễ không thể thiếu mỗi khi thay đổi kiến trúc trên mảnh đất, nghi thức động thổ vẫn mang lại giá trị tinh thần cho người thực hiện. Quỷ thần không nhìn thấy được, nhưng tinh thần tâm lý là điều mà con người có thể cảm nhận được. Bên cạnh việc bảo tồn văn hóa và giữ gìn nét đặc sắc, việc động thổ cũng giúp tạo ra tinh thần tích cực cho người thực hiện.
Mặc dù có khi việc động thổ không được coi là có tác dụng như những lời truyền lại, nhưng chủ nhà và chủ công trình vẫn thực hiện nó vì mỗi người đều muốn công việc được thuận lợi và không gặp sự cố trong quá trình xây dựng.
Những thủ tục làm lễ động thổ là gì
Thủ tục cho lễ động thổ có thể thay đổi theo vùng miền, nhưng hầu hết các thủ tục đều tương tự nhau. Dưới đây là một số điều cần chú ý khi chuẩn bị thủ tục làm lễ động thổ:
5.1 Xem ngày động thổ làm nhà
Ngày động thổ sẽ được tính toán dựa trên thời gian và tuổi tác của chủ nhà hoặc chủ công trình. Để có kết quả chính xác nhất, nên tham khảo từ các vị thầy hoặc cao tăng.
Chọn ngày giờ động thổ một cách chính xác để đạt hiệu quả như ý và mang lại may mắn và thuận lợi cho công việc sau này.
5.2 Sắm lễ
- 01 Con gà luộc (gà trống).
- 05 Quả trứng luộc.
- 05 Con tôm luộc.
- 01 Miếng thịt heo luộc.
- 01 Chén gạo, 01 chén muối, 01 chén nước.
- 05 Ly nước trà, 01 cốc rượu trắng.
- 02 Cây nến.
- 01 Đĩa trái cây ngũ quả, 01 bình hoa, 01 đĩa bánh kẹo.
- 01 Bó hương.
- 01 Đĩa xôi hoặc bánh trưng.
- 1 Đĩa cau trầu (05 lá trầu, 05 quả cau)
- …… Tùy theo phong tục địa phương gia chủ sắp lễ cho phù hợp.
Giấy tiền, vàng mã:
- 05 bộ quần áo thổ công.
- 01 vàng khối hoa màu đỏ, 05 phần tiền vàng mã, 3 đinh tiền, 3 đinh vàng.
- 06 con ngựa, trong đó:
- 5 con ngựa 5 màu (đỏ, xanh, trắng, vàng, tím) cùng với 5 bộ mũ, áo, hia (loại nhỏ) kèm theo ngựa là cờ lệnh, kiếm, roi.
- Mỗi ngựa trên lưng đặt 5 lễ tiền vàng; 1 con ngựa đỏ to hơn 5 con ngựa trên, cũng kèm theo mũ, áo, hia nhưng to hơn và cờ, roi, kiếm.
5.3 Cách tiến hành
- Gia chủ bày biện mâm cúng động thổ trên một cái bàn giữa công trình, đốt đèn, thắp nến.
- Sau đó gia chủ thắp hương và cái bốn phương, tám hướng rồi quay vào mâm lễ độc văn khấn động thổ để xin được làm nhà trên mảnh đất đó.
- Hương cháy hết 2/3 hoặc đợi hương tàn thì gia chủ hóa vàng mã. Tiếp theo gia chủ rắc gạo, muối xung quanh mảnh đất và tiến hành động thổ.
- Gia chủ tiến hành động thổ cầm cuốc bổ xuống đất theo thứ tự:……..
Văn khấn lễ động thổ
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lễ)
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức U minh Giáo chủ Địa Tạng Vương Bồ Tát
- Con kính lạy Đức Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ đế, Hậu Thổ nguyên quân, Sơn nhạc Đế quân, Đương phương Thổ địa, Thổ phủ Thần kỳ, 24 Khí Thần quan, 24 Long Mạch Thần quan, 24 Địa Mạch Thần quan, 24 Hướng Địa Mạch Thần quan, Thanh long Bạch hổ Chu Tước Huyền vũ, Thổ bá, Thổ hầu, Thổ mãnh, Thổ trọng Thần quan, Thổ phụ, Thổ mẫu, Thổ lương, Thổ gia Thần quan, Thổ tử, Thổ tôn, Thổ khảm, Thổ khôn Thần quan, Thổ kỳ Ngũ phương Bát quái và các Thần minh quyến thuộc.
- Con kính lạy ngài Trịnh Vương Hành khiển, Thạch Tinh hành binh chi thần, Liễu Tào phán quan năm 2023 Quý Mão và các vị thần linh cai quản và cư ngụ trong khu vực này.
Tín chủ con là: … sinh năm …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày … tháng … năm Quý Mão
Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương, hoa, trà quả, lễ vật kim ngân bày ra trước án, đốt nén hương thơm và có lời thưa rằng: Hôm nay con chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị thần linh, cúi mong soi xét và cho phép con được động thổ xây dựng ngôi nhà trên mảnh đất con đang ở này tại …
Tín chủ con lễ vật lòng thành dâng lên trước án và thành tâm kính mời:
- Đức U minh Giáo chủ Địa Tạng Vương Bồ Tát.
- Đức Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Các Ngài Ngũ phương, Ngũ đế, Hậu Thổ nguyên quân, Sơn nhạc Đế quân, Đương phương Thổ địa, Thổ phủ Thần kỳ, 24 Khí Thần quan, 24 Long Mạch Thần quan, 24 Địa Mạch Thần quan, 24 Hướng Địa Mạch Thần quan, Thanh long Bạch hổ Chu Tước Huyền vũ, Thổ bá, Thổ hầu, Thổ mãnh, Thổ trọng Thần quan, Thổ phụ, Thổ mẫu, Thổ lương, Thổ gia Thần quan, Thổ tử, Thổ tôn, Thổ khảm, Thổ khôn Thần quan, Thổ kỳ Ngũ phương Bát quái và các Thần minh quyến thuộc.
- Con kính lạy ngài Trịnh Vương Hành khiển, Thạch Tinh hành binh chi thần, Liễu Tào phán quan năm 2023 Quý Mão và các vị thần linh cai quản và cư ngụ trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu trong gia đình và mọi người làm việc ở đây được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, khỏe mạnh bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, quá trình xây dựng được thuận lợi, bình an, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lễ)
